مزرعه حیوانات 7
«مزرعه حیوانات» اولین بار در سال ۱۹۴۵ منتشر شد، درست ۷۵ سال پیش؛ اما هنوز هم مردم دنیا، ازجمله ایران، هنگام خواندن وقایع این رمان سر به تأسف تکان می‌دهند و اتفاقات پیرامون خود و خبرهای روزانه را با جمله‌جمله و سطرسطرِ این داستان بلند قیاس می‌کنند.
مزرعه حیوانات که جرج اورول آن را در حین جنگ جهانی دوم نوشته بود، در سال ۱۹۵۰ یک‌باره چنان آوازه‌ای یافت که در مدت‌زمانی کوتاه به ده‌ها زبان، و بعدها به فارسی ترجمه شد، هرچند اولین ترجمه‌های فارسی آن عنوان «قلعه حیوانات» را بر خود داشت.
مزرعه حیوانات داستان مزرعه‌ای است که حیواناتش به تشویق و رهبری خوکی به نام میجر پیر علیه صاحب مزرعه، آقای جونز، شورش می‌کنند.
انسان‌ها را از مزرعه بیرون می‌کنند و خودشان کنترل آن را به دست می‌گیرند و با سرکردگان خود، خوکی با نام ناپلئون و خوک دیگری با نام اسنوبال، قوانینی هم برای مزرعه حیوانات وضع می‌کنند.
مشکلات از همین‌جا شروع می‌شود؛ انحراف در انقلاب که با توطئه و اختلاف بین حیوانات و خوک‌ها آغاز می‌شود و ناپلئون با توسل به خشونت و اعدام و سرکوب زمام امور را در دست می‌گیرد و اسنوبال را از مزرعه اخراج می‌کند.
کم‌کم شعارها و قوانین تغییر می‌کنند و ناپلئون حیوانات را در فشار و زیر سرکوب نگه می‌دارد و خود قوانین را نقض می‌کند و در انتها این رهبران انقلاب حیواناتی هستند که روی دو پا راه می‌روند، با انسان‌ها پای میز قمار و شراب نشسته‌اند و قانون «همه با هم برابرند» را به «همه با هم برابرند، ولی بعضی برابرترند» تفسیر می‌کنند.
جهان سیاسی رمان
جرج اورول تحت تأثیر تجربه‌ای که در جنگ‌های داخلی اسپانیا و پس از جنگ جهانی دوم کسب کرده بود و سرنوشت و تحولاتی که در جریان انقلاب کارگری روسیه و پس از آن انجام گرفت، به‌ویژه رانده شدن و قتل تروتسکی، متفکر و نظریه‌پرداز مارکسیست، در سال ۱۹۴۰ که بر روی او تأثیر بسیاری گذاشت، از سال ۱۹۴۳ طی دو سه سال به نوشتن نسخه اولیه این رمان پرداخت.
شین براری
زرعه حیوانات یکی از موفق‌ترین آثار نمادین ادبیات و مشهورترین رمان تمثیلی دنیاست.
تحلیل انقلاب کمونیستی شوروی سابق و مراحل گذر از پرولتاریای کارگری به توتالیتاریسم و تبیین آن به ساده‌ترین روش ممکن، یعنی افسانه پریان (fairy tale به اذعان خود نویسنده)، از درخشان‌ترین و موثرترین روش‌هایی است که تا هنوز در ترمولوژی سیاسی دنیا کارکرد دارد.
چه بسیار فعالان سیاسی دنیا که مردم و جوانان را به خواندن این کتاب تشویق می‌کنند چرا که سمبولیسم شکل‌گرفته در آن فقط حکایت لنین و استالین و تروتسکی نیست و مابه‌ازای ماجراهای آن در بیشتر حکومت‌های تمامیت‌خواه و توتالیتر، واو به واو، تکرار می‌شود؛ داستانِ انگیزش به بهانه «خوابی» که میجر پیر برای حیوانات و مزرعه دیده، گرسنگی (فقر) و خشم و شورش، ابداع سرود و شعار، تدوین قوانین هفت‌گانه (کنایه از ده فرمان) و خیانت و انگ زدن رهبران، رأی‌گیری‌های فرمایشی، سرکوب توسط سگان درنده، اعدام و اعترافات اجباری، و در نهایت فساد در رده‌های بالا.
این حکایت‌ها فقط برای مخاطب ایرانی آشنا نیست؛ هر نقطه دنیا که حکومت یا سیستمی ناکارآمد و دورمانده از اصل حرکت خویش مدتی بر روی کار بوده، می‌تواند در روند هم‌ذات‌پنداری و دریافتن معناهای ارجاعی این رمان نمادین قرار گیرد.
زمانی که مزرعه حیوانات چاپ و در سراسر دنیا منتشر شد، هنوز کمتر کسی می‌توانست سرنوشت اتحاد جماهیر شوروی را این‌طور پیش‌بینی کند و شکست ایده حکومت کمونیستی را وعده بدهد.
اما چیزی که در رمان واضح است و در طی سالیان نه چندان دور در کشورهایی نظیر آلمان شرقی، چکسلواکی، لهستان و به طور کلی مجموعه کشورهای موسوم به بلوک شرق مشاهده کرده‌ایم، سرنوشت بسیاری از آن‌ها نزدیک به آن‌چه در قصه مزرعه حیوانات رخ می‌دهد، رقم خورد.
از این رو، این رمان علاوه بر برجستگی‌های ادبی و ویژگی‌های تکنیکی و در گونه خود منحصربه‌فرد، سندی از تاریخ سیاسی دنیاست که به زبان ساده و گیرای داستان ثبت شده است.
مفهوم برابری
برابری به‌عنوان مفهومی که در ادیان مختلف و در مباحث حقوق انسان و اخلاق و عدالت در حکومت‌های مختلف بسیار مورد توجه قرار گرفته، از مفاهیم زیربنایی رمان است که به‌گفته منتقدان، یکی از دلایل انتخاب شخصیت‌های داستان در کسوت «حیوانات» انیمالیسم (animalism) است و این واقعیت که در دنیای طبیعت، حیوانات از هر گونه با هم برابرند.